Veelgestelde vragen

Muggen horen bij dit gebied. Een muggenplaag, zoals eind jaren ’80 in Kloosterhaar, is echter een extreme en sporadische gebeurtenis. Bij de uitwerking van de inrichtingsmaatregelen wordt hier rekening mee gehouden. Zo wordt bij de inrichting bij de Bavesbeekweg bewust gekozen om bos te kappen, om muggen beter op afstand van de woningen te houden.  

Binnen het gebied worden deels bestaande kades vervangen en worden ook nieuwe kades aangelegd. Zo maken we compartimenten waarin water vastgehouden kan worden. Ook in de bufferzone aan de oostzijde van het gebied worden nieuwe kades aangelegd. Deze kades zijn grotendeels lager dan 1 meter met een maximale hoogte van ca. 1,60m. 

Verspreid door gebied worden (jonge) bomen verwijderd. Het zijn met name berken en wilgen op de lage delen die honderden liters water per dag verdampen en dat water is juist zo hard nodig. Het natuurgebied zo open mogelijk houden is een continu proces totdat de waterstand hoog genoeg is, dan zullen zaden en jonge scheuten niet meer zo snel ontkiemen en kunnen groeien. Ook voor de aanleg van (nieuwe) kades moeten soms bomen gekapt worden. Niet alle bomen in het gebied worden weggehaald. Ook blijft bos behouden omdat dat leefgebied is voor verschillende vogelsoorten. Op sommige plekken verdwijnt bos waar het door de hogere grondwaterstanden afsterft. In overleg met omwonenden en eigenaren kiezen we er op een aantal plekken voor om bos dichtbij woningen te kappen en niet af te laten sterven. 

De afgelopen decennia is de natuur in de Engbertsdijksvenen onder druk komen te staan. De biodiversiteit neemt in hoog tempo af. Wilde planten en dieren zoals veenmossen en geoorde fuut hebben grote moeite te overleven. Maatregelen zijn nodig om het natuurgebied te versterken en te behouden voor de toekomst. Het doel van de maatregelen is om de kwaliteit van het hoogveen te verbeteren door het gebied natter te maken. 

De belangrijkste maatregelen zijn gericht op het vasthouden van regenwater. Dit doen we door: 
Bestaande kades te herstellen en nieuwe kades aan te leggen met zand- en leemgrond. Zodat het water zoveel mogelijk in het gebied blijft en zo min mogelijk wegloopt.
Zogenaamde wijken (sloten en greppels) dempen. In het verleden zijn sloten en greppels aangelegd om ‘droog’ in het gebied te kunnen wonen en werken. Nu dempen we deze sloten en greppels weer.
Verwijderen van (jonge) bomen. Bomen verdampen honderden liters water per dag en dat water is juist hard nodig. Het natuurgebied zo open mogelijk houden is een continu proces totdat de waterstand hoog genoeg is, dan zullen zaden en jonge scheuten niet meer zo snel ontkiemen en kunnen groeien.

Dit zijn maatregelen die in het natuurgebied worden uitgevoerd, dat noemen wij het interne project. 
Door buiten het natuurgebied, dus rondom de Engbertsdijksvenen, ook de waterstand te verhogen, wordt er tegendruk gecreëerd. Daardoor lekt veel minder water weg uit het hoogveengebied zelf. Ook hier worden kades aangelegd en sloten gedempt om (regen)water langer vast te houden. Dit is het externe project. 

Bij het plannen van de werkzaamheden houden we rekening met aanwezige (beschermde) dieren en planten. De meeste werkzaamheden voeren we daarom buiten het broedseizoen uit. Voordat we ergens aan de slag gaan kijkt eerst een ecoloog of er (beschermde) soorten aanwezig zijn. Pas als de ecoloog een locatie heeft vrijgegeven gaan we aan de slag. We betrekken bij dit proces waar nodig natuurorganisaties met specifieke gebiedskennis. We zetten onder andere met lint de plekken af waar machines niet mogen komen.

Er is een hydrologisch model opgesteld waarmee de maatregelen,  die in en rondom het natuurgebied genomen worden, zijn doorgerekend. De hydrologische effecten op het gebied zijn beschreven in de inrichtingsplannen.

Buiten het natuurgebied worden de maatregelen genomen in het zogenaamde uitwerkingsgebied (buffer). In deze buffer gaan de grondwaterstanden omhoog. Dit kan negatieve effecten hebben ten opzichte van het huidige grondgebruik. Ook buiten de buffer kunnen veranderingen in de grondwaterstand optreden. Er worden gesprekken gevoerd met de grondeigenaren bij wie de effecten berekend zijn.

De eigenaren bij wie een negatief effect optreedt binnen de buffer ontvangen een schadeloosstelling. Dit kan vervangende grond zijn of een financiële compensatie. Buiten het buffergebied nemen we maatregelen om negatieve effecten te mitigeren. 

Door middel van leemkades worden vakken (compartimenten) in het gebied gecreëerd; een soort vakverdeling waarin water wordt vastgehouden. Hierdoor duurt het langer voordat water uit het gebied kan wegstromen, waardoor het natter wordt.

Ja, in en rondom Engbertsdijksvenen zijn diverse peilbuizen geplaatst die de actuele waterstanden bijhouden. Twee keer per jaar worden de waterstanden uitgelezen. U kunt de waterstanden volgen via het BRO-loket. Klikt u op een meetpunt, dan verschijnt er een scherm met de laatste data van die betreffende peilbuis.

Addmire is een samengestelde afkorting van twee Engelse termen. Het bestaat uit Add, wat ‘toevoegen’ betekent, en Mire, wat ‘veen’ betekent. Het wil zeggen dat we de hoeveelheid (hoog)veen in het gebied gaan vergroten. Omdat we voor het project subsidie ontvangen is ook de term LIFE in de projectnaam opgenomen. Wist je trouwens dat admire ook ‘bewonder’ betekent? We bewonderen het (natuurlijke) leven in Engbertsdijksvenen en bedanken LIFE voor de financiële bijdrage.

Er is 7 miljoen euro subsidie verleend vanuit LIFE.

LIFE is een Europees fonds voor natuurbescherming. Lees hier meer over het fonds van de Europese Unie.

Alles gebeurt met één doel: optimaal herstel van het hoogveen. Een belangrijk uitgangspunt is dat de lokale bevolking in het gebied kan blijven wonen en werken.

Het natuurgebied is (grotendeels) eigendom van Staatsbosbeheer. Hiervoor stellen zij op basis van de doelen een plan van uitvoering (intern project) op, op basis van het beheerplan dat is vastgesteld door de provincie Overijssel. 

Rondom de Engbertsdijksvenen zijn veel verschillende grondeigenaren en bewoners. Dit vraagt om een  gebiedsproces waarbij de doelen vaststaan en in samenwerking met grondeigenaren, bewoners en overige betrokkenen gezocht wordt naar passende beheersmaatregelen (extern project). LTO Noord is  bestuurlijk trekker van het gebiedsproces. 

Alleen onder de juiste omstandigheden kan hoogveen CO2 vasthouden. Wordt het veen te droog, dan komen er juist broeikasgassen vrij. Want het veen - dat eeuwenlang onder het grondwater heeft gelegen – wordt dan ineens aan de lucht blootgesteld en ‘verbrandt’ (verteerd). Door de verse zuurstof uit de lucht en bacteriën in de bodem breken oude plantenresten af. Het resultaat: de bodem daalt en het veen vliegt grotendeels als CO2 de lucht in.

Het veengebied kan potentieel 3.3 mton CO2 vastleggen. Dit is vergelijkbaar met de uitstoot van 1 miljoen auto’s die op benzine rijden.

Hoogveen heeft regenwater nodig om actief te zijn en te groeien. Door deze groei wordt  CO2 opgenomen en vastgehouden. Om dit blijvend vast te houden moet de Engbertsdijksvenen permanent nat blijven met stabiele watersstanden en weinig voedingsstoffen.

Koolstofdioxide, oftewel CO2, is een gas dat van nature in de atmosfeer aanwezig is. Het speelt een rol bij het vasthouden van warmte op aarde, wat nodig is om op aarde te kunnen leven. Maar CO2 wordt ook uitgestoten door de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals kolen, olie en gas. Een teveel aan CO2 is schadelijk voor het milieu, omdat het bijdraagt aan klimaatverandering. 

Witte snavelbies, veenpluis, de slobeend of de wintertaling. In Engbertsdijksvenen komen veel bijzondere planten en dieren voor. Veel van deze soorten worden met uitsterven bedreigd of staan op de Rode Lijst. Niet voor niets is Engbertsdijksvenen een beschermd Natura 2000-gebied in Europa. Enkele doelsoorten in het Natura 2000-beheerplan zijn de geoorde fuut, toendrarietgans en kraanvogel. Zij horen thuis in het hoogveenlandschap en we proberen hun leefgebied te beschermen. Lees hier meer over de beschermde dier- en plantsoorten.

Jazeker. In een laagveen leven de planten niet van regenwater, maar van het grond- en oppervlaktewater. De veengroei is afhankelijk van het waterpeil van de omgeving.

Actief of levend hoogveen is zeer zeldzaam in Nederland. Er is een permanent hoge waterstand voor nodig en een reliëf met bulten en slenken. De toplaag is actief en groeit door met veenmossen en andere hoogveenplanten. Daarentegen groeit herstellend hoogveen nog niet vanzelf. Er is wel een veenpakket aanwezig en er zijn mogelijkheden voor hoogveenherstel. Het systeem is echter nog niet volledig op orde. De actieve veenlaag kan bijvoorbeeld te dun zijn of er is jaarrond onvoldoende water beschikbaar.

Hoogveen kan veel water vasthouden en speelt ecologisch een belangrijke rol. Er komen bijzondere flora- en faunasoorten voor. Daarnaast kan hoogveen onder de juiste omstandigheden CO2 opslaan en draagt het positief bij aan het klimaatprobleem. De Europese Unie wil de beperkte hoogveengebieden daarom in stand houden, herstellen en beschermen.

Hoogveen is een landschap dat gevormd wordt door een dikke laag op elkaar gepakte, onverteerde, dode plantenresten. Het is mineraalarm, zuur drasland en leeft van regenwater. Het lijkt een beetje op een spons. Als je erin knijpt, komt er een heleboel water uit. En als je over het veen loopt, voel je duidelijk dat het moerassig is. De grond zakt bij iedere voetstap een beetje weg. Het veert op en neer, is drassig en heel erg nat. Hoogveen heeft een bruine tot zwarte kleur. In hoogveen groeien maar enkele andere plantensoorten. Op hoger gelegen plaatsen komt wollegras voor en op drogere plaatsen diverse heidesoorten.

Bekijk deze korte video die uitlegt wat hoogveen is.

Ja, het opengestelde gedeelte blijft toegankelijk.  

Niet alleen bomen zijn belangrijk voor het klimaat. De Engbertsdijksvenen is een belangrijk ‘wetland’, een waterrijk natuurgebied dat onderdak biedt aan heel veel watervogels, planten en andere dieren. Gezonde wetlands spelen een belangrijke rol tegen klimaatverandering. Ze houden in verhouding veel meer CO2 vast in de bodem dan bossen en oceanen; het zijn als het ware CO2 ‘opslagvaten’. 

Staatsbosbeheer maakt zorgvuldige afwegingen of met minder bomenkap ook herstel van biodiversiteit mogelijk is. Tussentijds meten we de afgesproken natuurdoelen en afhankelijk daarvan wordt het natuurherstelplan geheel of gedeeltelijk uitgevoerd. Waar mogelijk en passend in het landschap laten we bossen groeien in Overijssel door nieuwe aanplant.  Voor alle bomen die gekapt worden in Natura 2000-gebieden worden op andere plekken in de provincie nieuwe bomen geplant. Dit is onderdeel van de Overijsselse Bossenstrategie. Daarmee zorgt de provincie Overijssel ervoor dat op termijn het bosareaal in Nederland zich uitbreidt.

In het beetje hoogveen dat over is, liggen nog de greppels van vroeger. Ook onder de grond zullen nog resten te vinden zijn van bewoning uit de steentijd. Deze dateren nog van voor de veenvorming.

Voor de groeiende welvaart was in de 19^e eeuw brandstof nodig. In relatief korte tijd werden in Overijssel tienduizenden hectares veen afgegraven en verscheept. Goed voor de welvaart, maar niet voor het ecologische evenwicht van het veen. Het water stroomde weg en de voorheen stabiele hoge waterstand daalde.

Staatsbosbeheer heeft de niet-afgegraven hoogveenkern in 1953 in beheer gekregen.

Dat weten we niet precies, maar vanaf de Middeleeuwen is de stuwwal bij Sibculo bewoond geraakt. Het veengebied zelf is in duizenden jaren ontstaan. Dit geldt voor grote delen van Oost-Nederland. Onder andere door turfwinning en ontginning is het overgrote deel van het veen verdwenen en zijn alleen enkele restanten overgebleven, waaronder de Engbertsdijksvenen.